Τα παιδιά εξετάζονται κατά την γέννηση τους από τον οφθαλμίατρο, προκειμένου να αποκλεισθούν συγγενής καταρράκτης, συγγενές γλαύκωμα ή προβλήματα στον αμφιβληστροειδή.

Η εξέταση κατά την νεογνική ηλικία δεν αποκλείει την μετέπειτα εμφάνιση οφθαλμολογικών παθήσεων. Οι γονείς θα πρέπει να παρατηρούν τα παιδιά τους και, εάν δουν κάτι πέραν του συνήθους και αναμενόμενου, να επικοινωνήσουν αμέσως με τον οφθαλμίατρο ή και τον παιδίατρο τους.

Εάν τα παιδιά δεν εμφανίσουν προβλήματα, τότε ο προληπτικός έλεγχος θα πρέπει να γίνεται στις ηλικίες των τριών και πέντε ετών.

Κατά την διάρκεια αυτών των εξετάσεων γίνεται ένας πλήρης οφθαλμολογικός έλεγχος, και πλήρης ορθοπτική μελέτη με αντίληψη χρωμάτων και έλεγχο στερεοσκοπικής όρασης.

ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΣ ΟΦΘΑΛΜΟΛΟΓΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ

Αρθρο στον Ιατρικό Κόσμο – Digital και στο Facebook

Νικόλαος Π. Ματθαίου

Χειρ. Οφθαλμίατρος
Δ/ντής Τμ. Γλαυκώματος Ενηλίκων και Παίδων
Ιατρικό Κέντρο Αθηνών

Το oπτικό μας σύστημα αποτελεί μέρος του κεντρικού νευρικού συστήματος και συγκεκριμένα του εγκεφάλου. Αποτελείται από έναν δέκτη των εξωτερικών ερεθισμών που είναι ο οφθαλμός, το οπτικό νεύρο που είναι το «καλώδιο» που μεταφέρει την πληροφορία, και τον οπτικό φλοιό του εγκεφάλου πού την «διαβάζει».

Αρχίζει την ανάπτυξή του κατά την εμβρυική ηλικία, και συνεχίζει μετά την γέννηση, μέχρι την ηλικία των εννέα ετών.

Είναι σημαντικό λοιπόν τα παιδιά να εξετάζονται προληπτικά σε μικρή ηλικία.

Εάν καθυστερήσουμε, μια πιθανή  βλάβη στην όραση δεν αναστρέφεται.

Ο έλεγχος στα παιδιά γίνεται καταρχήν τις πρώτες ημέρες μετά τη γέννηση. Εν συνεχεία εξετάζουμε κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους της ζωής, και κατόπιν τον τρίτο και τον πέμπτο χρόνο.

Σε αυτές τις χρονικές στιγμές ελέγχουμε την ολοκλήρωση συγκεκριμένων λειτουργιών του οπτικού συστήματος.

Ελέγχουμε την οπτική οξύτητα και αν τα παιδιά έχουν διαθλαστικές ανωμαλίες (μυωπία, υπερμετρωπία, αστιγματισμός), στραβισμό ή μη φυσιολογική αντίληψη χρωμάτων.

Εν συνεχεία κάνουμε πλήρη κλινικό έλεγχο στην σχισμοειδή λυχνία. Αυτός πρέπει να περιλαμβάνει  και μέτρηση της ενδοθάλμιας πίεσης  ώστε να αποκλείσουμε περιπτώσεις παιδικού γλαυκώματος, καθώς και βυθοσκόπηση για πιθανές σιωπηλές παθήσεις του οπτικού νεύρου και του αμφιβληστροειδούς.

Προβλήματα οράσεως, όπως διαθλαστικές ανωμαλίες  ή στραβισμός δημιουργούν θολή ή διπλή όραση. Ο εγκέφαλος τότε επιλέγει την καθαρή εικόνα του ενός οφθαλμού και απορρίπτει την άλλη. Το αποτέλεσμα είναι να αναπτύσσεται μόνο το τμήμα του εγκεφάλου που αντιστοιχεί στον καλό οφθαλμό, ενώ το άλλο να μην αναπτύσσεται. Αυτό οδηγεί στην λεγόμενη αμβλυωπία ή «τεμπέλικο μάτι» και η όραση παραμένει χαμηλή.

Ο οφθαλμίατρος διορθώνει τις διαθλαστικές  ανωμαλίες με γυαλιά, χειρουργεί αν χρειάζεται τον στραβισμό, και κάνει κάλυψη του καλού οφθαλμού,  προκειμένου να δυναμώσει ο αμβλυωπικός. Σε αυτές τις περιπτώσεις έχουμε περιθώριο μέχρι την ηλικία των εννέα ετών να ανακτήσουμε όση όραση μπορούμε.

Είναι πολύ σημαντικό οι γονείς αλλά και ο παιδίατρος να μην παραλείπουν να στέλνουν το παιδί στον οφθαλμίατρο για τους συγκεκριμένους προληπτικούς ελέγχους.

Είναι όμως εξίσου σημαντικό να παρακολουθούν το παιδί στην ανάπτυξή του και να σημειώνουν πιθανά προβλήματα τα οποία θα πρέπει να αναφέρουν στον οφθαλμίατρο ακόμα και εκτός των προγραμματισμένων εξετάσεων.

Τέτοια προβλήματα, και οι αντίστοιχες πιθανές διαγνώσεις  είναι:

• Σφίξιμο ή τρίψιμο των ματιών – διαθλαστικές ανωμαλίες
• Φωτοφοβία – φλεγμονή, τραύμα, παιδικό γλαύκωμα
• Ασύμμετρη κινητικότητα των ματιών – στραβισμός
• Δακρύρροια – απόφραξη  δακρυϊκών πόρων, παιδικό γλαύκωμα
• Ερυθρός οφθαλμός – τραύμα, επιπεφυκίτιδα , φλεγμονή
• Έλλειψη ερυθρού αντανακλαστικού και λευκοκορία – καταρράκτης, φλεγμονές, όγκοι

Οι προηγμένες κοινωνίες προσπαθούν να εξασφαλίζουν την καλή όραση και ανάπτυξη των παιδιών τους.  Αυτό περιορίζει τα προβλήματα των παιδιών, βελτιώνει την εκπαιδευτική διαδικασία, αυξάνει την λειτουργικότητά τους ως μελλοντικών πολιτών αλλά και επαγγελματιών.

Σοβαρότερες παθήσεις στα παιδιά, όπως παιδιkό γλαύκωμα , συγγενής καταρράκτης ή άλλες συγγενείς ανωμαλίες, πρέπει να παραπέμπονται σε εξειδικευμένους οφθαλμιάτρους.

Ο ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΑΙ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΑΣ

Ο διαβήτης είναι μια ύπουλη νόσος, η οποία οφείλεται σε μια ανεπάρκεια του παγκρέατος να παράξει ινσουλίνη προκειμένου να αντιμετωπίσει σωστά τη ρύθμιση του σακχάρου στον οργανισμό μας

Υπάρχουν δύο τύποι διαβήτη. Ο ινσουλνοεξαρτώμενος τύπου 1 στα παιδιά και στις νεότερες ηλικίες, καθώς και ο μη-ινσουλινοεξαρτώμενος τύπου 2, ο οποίος εμφανίζεται σε μεγαλύτερες ηλικίες. Και οι δύο τύποι μπορουν να προκαλέσουν βλάβες στα μάτια.

Η διαβητική νόσος του ματιού οδηγεί σε καταστροφή του ιστού του ματιού και απώλεια της οράσεως. Περιλαμβάνει:
1. Την διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια, η οποία οφείλεται σε κακή ποιότητα των αγγείων, διαρροή από τα τοιχώματά τους και αποφράξεις. Μπορεί έτσι ο διαβήτης να προκαλέσει συσσώρευση υγρού στην ωχρά, με αποτέλεσμα να χάσουμε κεντρική όραση.
2. Οι αποφράξεις των αγγείων προκαλούν μειωμένη οξυγόνωση στο μάτι μας, που οδηγεί σε δημιουργία νέων αγγείων προκειμένου να φτάσει πιο πολύ οξυγόνο στους ιστούς. Δυστυχώς τα αγγεία αυτά διεισδύουν άναρχα και καταστρέφουν τους ιστούς, αιμορραγούν, ή και διεισδύουν στην περιοχή αποχέτευσης του υγρού που κυκλοφορεί στο μάτι με αποτέλεσμα να ανεβαίνει η ενδοφθάλμια πίεση και να μας κάνουν γλαύκωμα, μία νόσο που οδηγεί σε σοβαρή μείωση της όρασης.
3. Έχει παρατηρηθεί επίσης ότι ο διαβήτης προάγει και την εμφάνιση και εξέλιξη του καταρράκτη, μία νόσο που θολώνει τον φακό του ματιού μας.

Καθώς ο διαβήτης είναι μια υφέρπουσα νόσος, η οποία απαιτεί μια προσεγμένη στάση ζωής, είναι πάρα πολύ σημαντικό τα διαβητικά παιδιά, να μην αμελούν, διότι τα προβλήματα που θα δώσει ο διαβήτης τα δίνει πολύ ύπουλα μετά από χρόνια, καταστρέφοντας την ποιότητα ζωής τους.

Μόλις γίνει η διάγνωση του διαβήτη, οι γονείς πρέπει άμεσα να φέρουν τα παιδιά στον οφθαλμίατρο για οφθαλμολογική εξέταση.
Στην συνέχεια θα πρέπει να ελέγχονται μία φορά το χρόνο. Εάν εμφανιστούν προβλήματα, με βάση συγκεκριμένα πρωτόκολλα που έχει η ιατρική επιστήμη, μπορεί αυτές οι εξετάσεις να γίνουν και πιο συχνές.
Εάν η οφθαλμική ασθένεια του διαβήτη προχωρήσει μπορεί να χρειαστούν και χειρουργικές επεμβάσεις προκειμένου να αποκαταστήσουμε την όραση ή να περισώσουμε ότι έχει απομείνει.

Η πρώιμη διάγνωση, σωστή παρακολούθηση και θεραπεία είναι βασικές αρετές που θα πρέπει να έχει ο διαβητικός ασθενής προκειμένου να μην έχει ποτέ προβλήματα και να κρατήσει μια καλή ποιότητα ζωής.

Άρθρο στα “Χρώματα του Διαβήτη” τεύχος 13 Οκτ-Δεκ 2015